Con người là loài động vật có những tình cảm cao cấp, tình cảm khi được biểu hiện rõ ra bên ngoài goi là tâm trạng. Tình cảm và tâm trạng cùng là một loại sức mạnh tâm lý. Những tâm trạng như vui vẻ, hài lòng, yêu thích, ghét bỏ, bực tức, thù hận, bi thương, sợ hãi… đều có thể đem đến một nguồn sức mạnh nào đó. Chúng ảnh hưởng rất sâu sắc tới một con người, có thể khuyến khích con người tích cực tiến về phía trước nhưng cũng có thể ăn mòn ý chí, khiến con người trở nên yếu đuối, ủy mị. Việc chúng mang lại tác động tích cực hay tiêu cực chủ yếu do hai phương diện là sự việc gây nên những phản ứng và tình cảm mà con người thể hiện ra bên ngoài quyết định.

Ví dụ, nếu trẻ cảm thấy vui vẻ, yêu thích những hoạt động trí tuệ, thậm chí là háo hức và hưng phấn thì đây là sự biểu hiện của những tình cảm tích cực. Nó có khả năng kích thích trẻ nảy sinh niềm hứng thú mạng mẹ để bước vào thế giới của sự sáng tạo và những phát minh nhỏ. Nhưng nếu trẻ cảm thấy thỏa mãn và hạnh phúc với những niềm vui không lành mạnh như sự nhạt nhẽo vô vị, lười biếng, đánh bạc, hút thuốc là… thì đây là những tình cảm tiêu cực tai hại có sức mạnh hủy hoại. Trẻ cảm thấy ghét học là một tình cảm tiêu cực, song nếu chúng tỏ ra không thích sự lười biếng, bất bình và giận dữ trước những hành vi bắt nạt kẻ yếu… thì đây lại là những tình cảm tích cực. Vì thế, khi chúng ta đánh giá tình cảm và tâm trạng tốt xấu của con trẻ, điều đầu tiên cần xét đến là những sự việc gây nên những phản ứng tâm lý của chúng.